به دلیل ساختار آهکی خاک‌های کشور اکثر محصولات کشاورزی دچار مشکل کمبود آهن و روی می‌باشند. کلات آهنو روی حتی در خاک‌هایی با PH حدود ۸/۵ نیز به‌راحتی آهن و روی را به فرم قابل‌جذب برای گیاه حفظ نموده و کمبود این عناصر را به‌طور کامل برطرف می‌نماید و در نتیجه موجب افزایش رشد، گلدهی و ثمردهی محصولات مختلف می‌گردد و افزایش کیفیت محصولات، بهبود عطروطعم و افزایش میزان برداشت محصول را به دنبال خواهد داشت.
عنصر آهن یکی از کلیدی‌ترین عناصر در ساختار سبزینه گیاهی است و کمبود آن یکی از شایع‌ترین کمبودهای عناصر غذایی در زراعت و باغات اکثر مناطق کشاورزی کشورمان است و کمبود این عنصر در گیاه باعث کاهش میزان کلروفیل در سلول‌ها می‌شود که علائم آن رنگ پریدگی و زردی برگ‌ها است که تشدید کمبود این عنصر در نهایت خشکیدگی برگ‌ها و گیاه را در پی خواهد داشت. بهترین و سریع‌ترین راه رفع کمبود و نیاز گیاهان به عنصر آهن، تغذیه گیاهان از کودهای کلات آهناست. کود کلات آهنمناسب برای استفاده در خاک ایران، یکی از بهترین انتخاب‌ها برای جبران کمبود آهن است. ایجاد مقاومت در برابر آفات و بیماری‌ها، مقاومت در برابر سرمازدگی بهاره و زمستانه و کاهش ضایعات، تسریع ریشه‌زایی گیاهان و درختان، افزایش تعداد پنجه‌های بوته‌ها، افزایش سطح برگ گیاهان، افزایش تشکیل میوه، کاهش ریزش میوه و گل از طریق تأثیر عنصر آهن در متابولیسم گیاه میسر می‌شود.
علل و علائم کمبود آهن در گیاه
در بیشتر نقاط کشور ما مهم‌ترین عاملی که موجب کمبود آهن زیادی بی‌کربنات در محلول خاک است اغلب خاک‌های ایران مقدار قابل‌توجهی آهک دارند. آهک به‌تنهایی مشکل چندانی در جذب آهن ایجاد نمی‌کند.
ریشه گیاه با ایجاد شرایط ویژه‌ای در اطراف خود (ترشح هیدروژن یک بار مثبت یا پروتون، اسیدهای آلی و کلات‌های طبیعی) از قلیایت خاک در نزدیکی ریشه می‌کاهد و به این ترتیب حلالیت ترکیبات آهن‌دار خاک را افزوده، آهن موردنیاز گیاه را در حد کافی تأمین می‌کند. آبیاری سنگین، فشردگی و یا هر عامل دیگری که تهویه خاک را کاهش دهد، به افزایش غلظت دی‌اکسید کربن در خاک می‌شود و در حضور آهک، واکنش انجام می‌دهد که طی آن بی‌کربنات تولیدشده، خاصیت بافری دارد.
بدین معنی که از کاهش pH در اطراف ریشه تا حدی جلوگیری می‌کند و در نتیجه از حلالیت بیشتر ترکیبات آهن‌دار و قابلیت جذب آهن کاسته می‌شود. توانایی ریشه گیاهان مختلف در ایجاد شرایط مناسب برای جذب آهن متفاوت است. گیاهان مقاوم به کمبود آهن، ریشه‌های کارایی برای جذب آهن‌دارند.
علائم کمبود آهن در برگ گیاه
ریشه گیاهان حساس به کمبود آهن، کارایی مناسبی برای جذب آهن ندارند. این خصوصیت بیشتر جنبه وراثتی دارد. البته تأثیر تغذیه گیاهی مناسب نیز در این مورد به اثبات رسیده است. آب آبیاری، گاهی به‌ویژه هنگامی که از چاه‌های عمیق تأمین شود بی‌کربنات دارد. هوادهی این آب‌ها (با استفاده از فواره و یا ریزش از بلندی) و یا مصرف مقداری اسید سولفوریک (کاهش pH آب آبیاری تا حد خنثی)، مقدار بی‌کربنات را کاهش می‌دهد.
گاهی در گیاهان مبتلا به کمبود آهن، غلظت آهن در برگ‌ها بیشتر از حد نرمال است و حتی اخیراً در تجزیه‌های برگی، مقدار غلظت آهن را درج نمی‌کنند. این بدان علت است که وجود آهن زیادی در برگ‌ها ملاک عمل نیست و باید از طریق محلول‌پاشی و ایجاد شرایط خوب مدیریتی حرکت آهن را در گیاه بهبود بخشید تا علائم کمبود آهن در برگ‌ها مشاهده نگردد.
در صورت کمبود آن، سبزینه (کلروفیل) به مقدار کافی در سلول‌ها یافت نمی‌شود و برگ‌ها رنگ‌پریده به نظر می‌آیند. زردی برگ ناشی از آهک، شکل خاصی از کمبود آهن در گیاه است که در بخش وسیعی از کشور ما را فرا گرفته است مرکبات در جنوب و شمال کشور، میوه‌های معتدله (از جمله سیب، هلو گلابی، زردآلو)، برخی از زراعت‌های مهم از جمله سیب زمینی، سویا و سورگوم، سبزی و گیاهان زینتی با شدت‌های متفاوت، از کمبود آهن صدمه می‌بینند. مدیریت هوشمندانه در کاهش خسارت، بسیار مؤثر است.
عواملی که موجب می‌شود کمبود آهن تشدید شود عبارت‌اند از:
آهکی بودن خاک‌ها؛ PH قلیایی – به ازاء هر یک واحد افزایش PH، حلالیت ترکیبات آهن هزار مرتبه کاهش پیدا می‌کند. یعنی در PH بالاتر از ۷ حلالیت آهن، برای تأمین آهن موردنیاز گیاه کافی نیست؛
تهویه نامناسب خاک (در خاک بافت سنگین).
کمی مواد آلی در خاک.
کیفیت نامناسب آب آبیاری؛ به‌خصوص غلظت زیاد یون بی‌کربنات که در جذب آهن و انتقال آن در داخل گیاه ایجاد مشکل می‌کند.
مصرف زیاد کودهای فسفری؛ در شرایط مصرف زیاد فسفر جذب آهن توسط گیاه کاهش می‌یابد.
بیماری‌های قارچی ریشه که موجب پوسیدن ریشه می‌شود و آفات ریشه خوار در گیاه.
ارزیابی آهن قابل‌جذب در خاک
ارزیابی آهن قابل‌جذب در خاک به روش عصاره گیری و با DTPA انجام می‌شود. (DTPA) یک عصاره‌گیری است که برای عصاره‌گیری عناصر کم‌مصرف مورداستفاده قرار می‌گیرد. در این روش معمولاً اگر مقدار آهن قابل‌جذب کمتر از ۲.۵ میلی‌گرم در کیلوگرم باشد کمبود آهن وجود دارد. همچنین بین ۲.۵ تا ۴.۵ میلی‌گرم نیز در بعضی از گیاهان کمبود آهن مشاهده می‌شود که غلظت بحرانی آهن نیز گفته می‌شود. غلظت بیش از حد ۴.۵ غلظت مناسب آهن را نشان می‌دهد. آهن به‌صورت Fe+2، Fe+3 و کِلات آهن (کلات‌های طبیعی و کلات‌های مصنوعی) توسط گیاه جذب می‌شود.
گیاهان و ارقام آن‌ها نسبت به کمبود آهن حساسیت متفاوتی دارند. واریته‌های گیاهی از نظر حساسیت به کمبود آهن به دو گروه Fe افیشنت کوتی‌وا و Fe این‌افیشنت کوتی وا تقسیم‌بندی می‌شوند. گیاهان Fe افیشنت Fe-efficient یا آهن‌کارا (یا مقاوم به کمبود آهن) گیاهانی هستند که با مکانیسم‌های مختلف قابلیت جذب آهن را در خاک افزایش می‌دهند و در نتیجه دچار کمبود آهن نمی‌شوند. این گیاهان با دو مکانیسم مشهور به استراتژی ۱ و استراتژی ۲ قابلیت جذب آهن را در خاک افزایش می‌دهند
استراتژی ۱ در اکثر گیاهان دیده شده و به‌صورت‌های مختلفی قابلیت جذب آهن را بالا می‌برد. از جمله اینکه دفع +H در محیط ریشه باعث اسیدی شدن PH خاک می‌شود و حلالیت آهن را افزایش می‌دهد.
درمان کمبود آهن
۱-با برخی اعمال می‌توان از بروز کمبود آهن در گیاه جلوگیری کرد برای این منظور باید شرایط تهویه خاک مناسب باشد که این امر از طریق چند عامل صورت می‌گیرد:
الف- بیل زدن در پای درخت؛
ب- اضافه کردن مواد آلی به خاک؛
ج- کیفیت مناسب آب؛
د- مصرف متعادل کود حیوانی و کود فسفری تا قابلیت جذب آهن بالا رود.
۲-کاشت ارقام و گونه‌های مقاوم به کمبود آهن؛
۳-مدیریت آبیاری صحیح؛ مصرف زیاد آب باعث تغذیه نامناسب و تشدید بروز کمبود آهن می‌شود؛
مصرف کود آهنبه‌صورت محلول‌پاشی روی گیاه و تزریق دارو بر روی تنه درخت درمان خوبی است. برای مصرف کود در خاک، کود کلات آهنبهترین کود است، کود کلات آهن کودگران‌قیمتی است.
مقدار کود آهن موردنیاز گیاهان
تصور غلط بعضی از افراد در مصرف بیش از اندازه کود کلات آهنجهت بهبود اشتباه است. استفاده از هر نوع کودی جهت تغذیه خاک و گیاه اگر بیش از اندازه گیاه باشد باعث سمیت یا مرگ گیاه می‌شود. مصرف عناصر غذایی گیاه از خاک مقدار محدودی است که اگر مقدار آن بیش از اندازه باشد دیگر گیاه برای اجرای عمل تغذیه و آبگیری از خاک دچار مشکل می‌شود و شادابی و طراوت خود را از دست می‌دهد. البته کود آهن جز کودهایی است که مصرف زیاد آن خرابی زیادی به بار نمی‌آورد ولی باید براساس الگوی مصرف آن به گیاه تزریق شود.
مهم: علائم مسمومیت به هر عنصری، همان علائم کمبود آن عنصر را نشان می‌دهد.
استفاده از مقدار کود آهن موردنیاز گیاهان
بهترین زمان برای استفاده از کود آهن، زمانی است گیاهان در حال رشد و نمو می‌باشند بنابراین فصل بهار و تابستان جز بهترین زمان‌های استفاده از کود آهن می‌باشند. در فصل زمستان و پاییز به دلیل خواب گیاه نیاز کمتری به استفاده از کود در گیاه دیده می‌شود. البته با توجه به زمان کاشت و همین‌طور منطقه‌ای که گیاه در آن رشد می‌کند می‌توان از دزهای مختلف کود آهن در بازه‌های مختلف زمانی برای تیمار گیاه استفاده کرد. تغییر کردن فصل فرمول استفاده از کود آهن را تغییر می‌دهد.
برای خرید این کودو سایر انواع کودها و دیگر محصولات کشاورزی به فروشگاه بذر ظرافتمراجعه فرمایید.
همچنین از راه‌های زیر نیز می‌توانید محصولات ما را ملاحظه و خرید نمایید:
۱- مراجعه به صفحه اینستاگرامی به آدرس:
https://www.instagram.com/zerafat.shop
۲- مراجعه به کانال تلگرامی به آدرس:
۳- تماس با شماره موبایل: ۰۹۱۳۵۵۵۵۸۳۳
مشاهده پست مشابه : کود آمینو اسید چیست؟
نحوه کاشت و پرورش کدو خورشتی